
Karjalan kieli on melkein katon pereheštä. Kieltä paissah vielä niissä perehissä, kumpasissa on vanhemman polven karjalaisie // Kirjuttajat: L’udmila Vatanen
Päiväohjelman piäkyšymykšenä oli Karjalan Tašavallan karjalan, vepšän ta šuomen kielen valtijollisešta tuvešta -lajin täyttämini. Omie šeloššukšie Neuvoštošša esitettih KT:n Kanšallisuušpolitiikan, Kulttuuri- ta Šivissyšministerijöt.
Karjalan Tašavallan karjalan, vepšän ta šuomen kielien valtijollista tukie koškova laki hyväkšyttih 17. kevätkuuta 2004 vuotena KT:n Lajenhyväkšymiskokoukšešša. KT:n ministerijöt on šuoritettu toimintuah tämän lajen puittehissa kehitettyjen valtijollisien ohjelmien mukah.
Tašavallan tärkeimpie kulttuurilaitokšie missä hyvin aktiivisešti käytetäh Karjalan kantarahvahien kielijä ollah Karjalan Kanšallini teatteri ta Kantele -yhtyveh.
Vuuvvešta 2001 Kantele-yhtyveh rupesi kehittämäh konserttiohjelmieh kantarahvahien kielijä käyttäen. Šuuremmašša ošašša yhtyvehen konserttiohjelmista on käytetty karjalan, vepšän ta šuomen kieltä. Valmistaen ohjelmie Kantelehen spesialistit toimitah yhteistyöššä kieliammattimiehien kera. Yhtyveh on valmistan kakši šuurta konserttiesityštä – Karsikko karjalan kielellä ta Vepsänman noiduz vepšän kielellä.
KT:n šivissyšministerin Irina Kuvšinovan šeloššukšen mukah omie kielijä opaššetah tašavallan 41 koulušša ta 20 päiväkojissa. Šivissykšen kehityš Karjalan Tašavallašša vuosina 2011-2015- ohjelman puittehissa vuotena 2012 oli julkaistu kakši karjalan kielen oppikirjua ta kakši šuomen kielen oppikirjua. Vuotena 2013 oli aproboitu ta lähiaikoina julkaissah vielä nellä oppikirjua. Uušien karjalan, vepšän ta šuomen kielen oppikirjojen valmistamini jatkuu vuosien 2013-2014 vaihtiešša.
Šyyškuušta 2012 alkuan karjalan, vepšän ta šuomen kielen opaštajat ruvettih šuamah palkkalisäyštä
Petroskoin valtijon yliopiston rehtori Anatoli Voronin kerto neuvoštošša karjalan, vepšän ta šuomen kielen ammattimiehien valmistamisešta. Vuotena 2012 Petroskoin valtijon yliopiston Itämerenšuomelaisien kielien ta kulttuurin tietokunta on lopettan toimintah iččenäisenä tietokuntana. Šuomen kielen ta kirjallisuuvven šekä Karjalan ta vepšän kielen laitokšet oli liitetty Filologisen tietokunnan joukkoh. Tietokunnan tietoneuvošton piätökšellä 1. heinäkuuta 2013 nämä laitokšet on yhissetty yhteh Itämerenšuomelaisen filologijan -laitokšeh. Kaikki opetušohjelmat on šäilytty entiselläh.
Kuitenki kaikki nämä toimet hyvin vähän vaikutetah nykyseh kielitilanteheh. A tilanneh on tovellaki ylen vakava. Šiitä kerrotahki vuuvven 2010 väjenlašennan ta 2012 sosiologisen tutkimukšen tulokšet.
Kielitilantehen sosiologini tutkimuš piettih KT:n Kanšallisuušpolitiikan ministerijön alottehešta. Viimekši šamanmoini tutkimuš oli pietty vuotena 2002. Tällä kertua oli šuatu kyšellä 524 karjalan kanšan etuštajua 16-vuotisista alkuan ta vanhempie Karjalan 14 paikkakunnašša.
Tutkimukšen luatijat koroššetah, jotta karjalaisien oman kielen mänetyš on tullun kaiken kattavakši. Še on ylen vakava propleema, kumpani vuatiu erikoista huomijota.
-
Työnnä kirjutuš
-
Još löyvät virheitä, kirjuta meilä!
Luokkaukšie, kanšallista pahantahtoisuutta šekä VF:n lakien vaštasien toimien kehotušta šisältäjät viestit poistetah šivuilta!